Prawo i orzecznictwo

Minister rodziny, pracy i polityki społecznej była pytana o proces wydawania orzeczeń o niepełnosprawności i kilkumiesięczne kolejki, z którymi spotykają się osoby chcące takie orzeczenie uzyskać.

Polityka społeczna i programy wsparcia osób z niepełnosprawnością są ograniczane w całej Europie. Rządy nakładają coraz więcej biurokratycznych barier, zmniejszając wsparcie w imię polityki zaciskania pasa. Tak rzeczywistość opisuje Steven Allen, Dyrektor Wykonawczy Validity Foundation. Jego zdaniem rozwiązaniem jest współpraca pomiędzy różnymi grupami zagrożonymi dyskryminacją i wykluczeniem.

13 sierpnia 2025 r. na stronie Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych opublikowano tłumaczenia Uwag końcowych (tzw. zaleceń) Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami, wydanych Polsce w 2018 roku po przeglądzie wdrażania Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Dokumenty są teraz dostępne w języku polskim, angielskim, Polskim Języku Migowym (PJM) oraz w wersji łatwej do czytania i rozumienia (ETR).

14 sierpnia 2025 r. wchodzi w życie istotna nowelizacja rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dotyczącego orzekania o niepełnosprawności oraz stopniu niepełnosprawności. Nowe przepisy mają na celu usprawnienie i przyspieszenie procesu wydawania orzeczeń – co szczególnie ważne w obliczu niedoboru lekarzy w zespołach orzeczniczych.

Trybunał Konstytucyjny orzekł 23 lipca 2025 r., że przepis umożliwiający sądom opiekuńczym skierowanie osoby do domu pomocy społecznej (DPS) bez jej zgody jest zgodny z Konstytucją RP. Jednogłośne orzeczenie dotyczyło sprawy M.W., skierowanej do DPS-u wobec sprzeciwu i na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie. 

„Tworzy upokarzającą, uwłaczającą i zastraszającą atmosferę” — tak komentuje dr Monika Zima-Parjaszewska, Prezeska Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną opinię Związku Powiatów Polskich (ZPP) do projektu ustawy o instrumentach wspieranego podejmowania decyzji.

W Sejmie rozpoczęły się właśnie prace nad projektem nowej ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, przygotowanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Jak podkreśla ministra pracy Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, „pora uporządkować zasady wykonywania zawodu psychologa i zapewnić bezpieczeństwo osób korzystających ze wsparcia”. Projekt został pozytywnie przyjęty przez środowiska psychologiczne, które aktywnie uczestniczyły w jego opracowaniu.

Jeśli ukończyłeś 75 lat i pobierasz z ZUS-u emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, to dostaniesz dodatkowe pieniądze. Bez wniosków i formalności. ZUS będzie je przekazywał na twoje konto razem z wypłatą głównego świadczenia.

Dla wielu osób z niepełnosprawnościami i orzeczoną niezdolnością do pracy znalezienie odpowiedniego ubezpieczenia na życie bywało wyzwaniem. Dotychczasowe produkty ubezpieczeniowe często nie uwzględniały specyficznych potrzeb tej grupy, a bariery formalne lub wysokie koszty mogły odstraszać. Jednak pojawienie się nowego ubezpieczenia na życie dedykowanego osobom z niepełnosprawnościami, które udostępnia GSU Stowarzyszenie Ubezpieczonych, zmienia reguły gry.

W Dzienniku Ustaw opublikowano rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Wprowadza ono m.in. dłuższy okres ważności zaświadczeń lekarskich i nowe wzory mLegitymacji dokumentującej niepełnosprawność.

Ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podpisała rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności. Wprowadza ono minimalny okres ważności orzeczeń o niepełnosprawności u osób z rzadkimi chorobami rzadkimi i zespołem downa. Komisje będą mogły wydawać orzeczenia na dłuższy okres, a nawet bezterminowo – w zależności od sytuacji zdrowotnej danej osoby.   

Zniesienie ubezwłasnowolnienia, wprowadzenie dodatku pielęgnacyjnego i problemy z wypłatą świadczenia wspierającego… Do tego dochodzą oczekiwania na ustawę o asystencji osobistej i o mieszkalnictwie wspomaganym. Naprawdę niemało jest spraw, które podnoszą ciśnienie osobom z niepełnosprawnością i ich opiekunom. ich skargami i pytaniami zajmuje się Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, a w nim – Pełnomocniczka RPO ds. osób z niepełnosprawnościami dr Monika Wiszyńska-Rakowska.