Głosy osób z niepełnosprawnościami, które domagają się uznania prawa do decydowania o samym sobie wybrzmiewają coraz silniej - powiedział w środę zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Adam Krzywoń. Niepełnosprawność coraz częściej jest postrzegana przez pryzmat różnorodności, podmiotowości i autonomii – dodał.

Konferencja "Godność i duma osób z niepełnosprawnościami. Tożsamość, samorzecznictwo społeczne i polityczne" odbyła się w środę w Warszawie. Pełnomocnik RPO do spraw ochrony zdrowia psychicznego Błażej Kmieciak zaznaczył, że zorganizowano ją w związku z miesiącem dumy osób z niepełnosprawnościami, który przypada w lipcu.

Mamy prawo do dumy 

-Rzecznik Praw Obywatelskich dołącza do tego wydarzenia, do tej ważnej misji społecznej (...). Mamy pełne prawo doświadczać dumy, przeżywać i mamy prawo, by nam towarzyszyła każdego dnia – podkreślił.

Zastępca RPO Adam Krzywoń zaznaczył, że ważna jest zmiana narracji dotyczącej niepełnosprawności.

-Dzisiaj niepełnosprawność coraz częściej jest postrzegana przez pryzmat różnorodności, podmiotowości i autonomii (...) a nie deficytu jednostki. Coraz silniej wybrzmiewają głosy osób z niepełnosprawnościami (...), które domagają się uznania pełnej podmiotowości, prawa do samostanowienia, prawa do decydowania o samym sobie – stwierdził.

Zastrzegł, że duma z niepełnosprawności nie jest wyrazem ignorowania trudności, na które napotykają osoby z niepełnosprawnościami, ale jest "świadomym aktem odzyskiwania pełnej sprawczości i widoczności".

-Tak, jak chcemy postrzegać kwestię dumy z niepełnosprawności, to pełna afirmacja własnej wartości, odrzucenie dyskryminujących stereotypów i dążenie do odzyskiwania sprawczości - mówił Krzywoń.

Brak dostępności

Dodał, że osoby z niepełnosprawnościami borykają się codziennie z problemami, które są wynikiem otoczenia niedostosowanego do ich potrzeb oraz barier, które mają charakter społeczny oraz prawny. Przypomniał, że biuro RPO podjęło szereg działań m.in. na rzecz poprawy dostępności lokali wyborczych.

-Od dłuższego czasu prowadzimy kontrole lokali wyborczych z punktu widzenia potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Przy okazji wyborów prezydenckich odbyły się takie kontrole (...). Udało nam się skontrolować wiele lokali wyborczych i - niestety - jeszcze są pewne niedociągnięcia – ocenił.

Zaznaczył, że istotną rolę w pracy biura RPO odgrywa Konwencja ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych. Podkreślił, że wszystkie formy wsparcia muszą być dostosowane do konkretnych potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Przypomniał projekt ustawy o instrumentach wspieranego podejmowania decyzji, który kładzie nacisk na respektowanie rzeczywistej woli osób z niepełnosprawnościami.

-Mamy jasność, że to jest kierunek działania, w którym chcemy pójść. RPO przedstawiał uwagi do projektu ustawy i cały czas mamy nadzieję, że uda się ten projekt doprowadzić do końca – mówił.

Asystencja osobista 

Zdaniem Krzywonia kluczowym aspektem poszanowania godności i niezależnego życia osób z niepełnosprawnościami jest kwestia asystencji osobistej.

-Nie mam wątpliwości, że asystencja powinna zapewniać niezależne życie i funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami, nie ograniczając tego tylko do kwestii zawodowych – stwierdził.

Dodał, że ważnym elementem walki z dyskryminacją osób z niepełnosprawnościami jest podnoszenie świadomości. Przekazał, że biuro RPO organizuje wspólnie z PFRON-em m.in warsztaty, które umożliwiają osobom z niepełnosprawnością korzystanie w pełni ze swoich praw i reagowanie na dyskryminację.