Polska Akcja Humanitarna i marka papierów biurowych POL już po raz piąty łączą siły w ramach kampanii „POLećmy ze wsparciem”, by wspólnie działać na rzecz zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Tegoroczna edycja skupia się na zjawisku stresu wśród nastolatków – problemie, który coraz silniej wpływa na codzienność młodego pokolenia.

– Czas przekonać się o tym, że choć źródła stresu zmieniają się wraz z wiekiem, sam stres wciąż pozostaje ten sam. Im szybciej nauczymy się sobie z nim radzić i zrozumiemy, że jest nieodłącznym elementem życia, tym po prostu – będzie żyło nam się lepiej i bardziej świadomie – mówi Julia Włodarska, koordynatorka programu Pajacyk Pomoc Psychospołeczna. 

W ramach kampanii powstały karty edukacyjne „NO STRESS”, które pomagają rozpocząć rozmowę między młodym pokoleniem a dorosłymi. Ich celem jest zachęcenie do dialogu i budowania relacji opartych na zrozumieniu i wsparciu, ułatwienie rozmów o emocjach i stresie oraz promowanie bezpiecznego środowiska emocjonalnego dla młodzieży.

Materiały dostępne są bezpłatnie na stronie https://polecmyzewsparciem.pl/materialy.

Stres – codzienność pod napięciem

Nowe badania przeprowadzone w ramach kampanii pokazują skalę problemu. 57 proc. nastolatków deklaruje, że odczuwa stres niemal codziennie, a dla kolejnych 15 proc. jest on obecny przynajmniej raz–dwa razy w miesiącu. Najczęstsze źródła napięcia to sprawdziany, nadmiar materiału i presja szkolna (68 proc.), ale także relacje rówieśnicze (32 proc.) i samoocena związana z wyglądem (43 proc.).

Z badań wynika, że stres nie jest dla młodzieży wyjątkowym stanem – towarzyszy im niemal na co dzień, a jego objawy mają zarówno charakter fizyczny (ból brzucha, brak energii, napięcie), jak i emocjonalny (przytłoczenie, smutek, rozdrażnienie). Co czwarty nastolatek ma też problemy ze snem i koncentracją.

– System edukacji i presja ocen to dziś jedne z głównych źródeł stresu. Wciąż pokutuje przekonanie, że sukces to przede wszystkim „piątka w dzienniku”. Tymczasem taki model prowadzi do niskiego poczucia własnej wartości – młodzi ludzie zaczynają oceniać siebie wyłącznie przez pryzmat stopni, a nie tego, kim są – zauważa dr Agata Marciniak, pedagog z sieci szkół TEB Edukacja.

Dorosły – moderator emocji czy nieobecny obserwator?

Młodzież potrzebuje wsparcia dorosłych, ale często go nie doświadcza. Aż 56 proc. nastolatków przyznaje, że ukrywa przed dorosłymi, że coś ich martwi, a tylko 21 proc. mówi o swoich problemach otwarcie. Tylko 26 proc. młodych uważa, że dorośli rozumieją, iż stres szkolny może być tak samo intensywny jak stres dorosłych w pracy. To wskazuje na lukę komunikacyjną i brak narzędzi do rozmowy o emocjach.

Dla 93 proc. przedstawicieli pokolenia Z stres to wyłącznie negatywne doświadczenie – tylko 1 proc. postrzega go jako coś motywującego.

– Połowa badanej młodzieży deklaruje potrzebę nauki radzenia sobie ze stresem. To pozytywny sygnał – pokazuje otwartość na rozwój kompetencji emocjonalnych. Jednocześnie wciąż brakuje edukacji w zakresie holistycznego zdrowia – mówi Yulia Tkachuk, ekspertka programu Pajacyk Pomoc Psychospołeczna.

„Leżeć i czekać, aż przejdzie” – jak młodzi radzą sobie ze stresem

Najczęściej stosowaną strategią radzenia sobie ze stresem jest słuchanie muzyki (54 proc.), ale coraz częściej młodzież przyznaje, że po prostu „leży i czeka, aż przejdzie” (33 proc.) – zachowanie to wpisuje się w globalny trend tzw. bedrotting. Psychologowie ostrzegają, że choć chwilowe odcięcie może przynosić ulgę, długotrwała bierność prowadzi do pogłębiania problemów emocjonalnych. Sport jako sposób odreagowania wybiera jedynie 18 proc. badanych, a płacz lub rozmowę z bliską osobą wskazuje odpowiednio 24 proc. i 22 proc. młodzieży.

Stres? Rozegrajmy go!

Eksperci są zgodni – normalizacja rozmowy o stresie to pierwszy krok do zmiany. Kampania „POLećmy ze wsparciem” zachęca dorosłych, by słuchali młodych bez oceniania, a młodzież – by nie bała się mówić o emocjach. W ramach dotychczasowych edycji kampanii powstały także m.in. poradnik dla nauczycieli i rodziców pomagający rozpoznawać niepokojące sygnały oraz karty „EmocJA”, które wspierają młodzież w nauce rozumienia emocji.

Marka POL, oprócz działań edukacyjnych, wspiera Polską Akcję Humanitarną materialnie, przekazując środki na program Pajacyk Pomoc Psychospołeczna, finansujący zajęcia terapeutyczne dla dzieci i młodzieży w wieku 6–18 lat.

Badanie stresu wśród nastolatków, przeprowadzone w dniach 5-13.06.2025, zrealizowane przez TEB Research na zlecenie producenta papieru POL. Badanie zostało zrealizowane techniką CAWI w całej Polsce. Łącznie przeprowadzono 1000 wywiadów wśród uczniów szkół średnich (LO i Technikum), w wieku 14-18 lat. Baza respondentów TEB Edukacja.