28 października Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami – to przełomowe rozwiązania przygotowane wspólnie przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasza Krasonia. 

- Ogrom pracy wielu ludzi, trudne decyzje i kompromisy. Po drodze protesty, korekty kierunku, czasem po prostu najzwyklejsza frustracja. Dziś jednak najważniejsze jest to, że na naszych oczach zadziewa się historia – napisał na Facebboku Pełnomocnik Rzadu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń  - Zaraz wjedziemy do Sejmu z ustawą. Wierzę że szybko Prezydent ją podpisze, a my w MRPiPS będziemy mogli zabrać się za wdrażanie ustawy! Już palę się do tej roboty – podkreślił wiceminister Krasoń, który odpowiada za projekt.

- To wielki krok w stronę podmiotowego traktowania osób z niepełnosprawnościami. Do tego by państwo widziało w nich ludzi z potencjałem, a nie traktowało jako koszt – napisała na tym samym portalu wiceministra rodzin  Katarzyna Nowakowska.

Koszt, nie inwestycja 

Jak czytamy w oficjalnym komunikacie prasowym, ustawa tworzy nowy, stały system usług asystencji osobistej, który zapewni osobom z niepełnosprawnościami bezpłatne wsparcie w codziennym życiu, pracy, nauce i kontaktach społecznych – niezależnie od miejsca zamieszkania. Dzięki temu tysiące osób zyskają realną szansę na niezależność, aktywność i uczestnictwo w życiu społecznym. – Asystencja osobista to nie koszt, lecz inwestycja w niezależność, aktywność i godne życie osób z niepełnosprawnościami. To także wsparcie dla ich rodzin, które odzyskają czas na pracę, rozwój i odpoczynek – podkreśla minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. 

Systemowe wsparcie, które zmieni codzienność

Ustawa w obecnym kształcie przewiduje, że z usług asystenta będą mogły korzystać osoby z niepełnosprawnościami w wieku od 18 do 65 lat, które uzyskały co najmniej 80 punktów w skali potrzeby wsparcia, a od 2030 roku również młodzież od 13. roku życia.

Asystencja osobista będzie usługą „szytą na miarę” – ściśle dopasowaną do indywidualnych potrzeb. W zależności od sytuacji asystent będzie towarzyszył osobie od 20 do nawet 240 godzin miesięcznie, co odpowiada średnio 8 godzinom dziennie w pełnym wymiarze wsparcia. 

Jeśli ustawa wejdzie w życie, osoby z niepełnosprawnościami zyskają prawo wyboru zarówno podmiotu świadczącego usługę (samorząd lub organizacja pozarządowa), jak i samego asystenta. Wsparcie będzie przyznawane na okres od roku do maksymalnie trzech lat. Z kolei sam asystent będzie mógł pomagać w czynnościach codziennych – jak poruszanie się, zakupy, wyjście do pracy, szkoły czy lekarza – a po odpowiednim przeszkoleniu także w niektórych czynnościach medycznych. 

Profesjonalni asystenci, godne wynagrodzenia 

Zawód asystenta osobistego to odpowiedzialna i wymagająca praca, która wymaga empatii, dyspozycyjności i wysokich kompetencji. Wynagrodzenie asystentów ma wynosić od 49 do 55 zł brutto za godzinę pracy – w zależności od zakresu potrzeb osoby z niepełnosprawnością – co w pełnym wymiarze czasu oznacza nawet ponad 8 tys. zł miesięcznie. 

Nowa ustawa zadba także o wysokie standardy wykonywania zawodu asystenta – poprzez odpowiednie szkolenia, weryfikację kwalifikacji i nadzór nad jakością usług. 

Realne korzyści dla setek tysięcy rodzin 

Z usług asystencji osobistej skorzysta około 100 tysięcy osób z niepełnosprawnościami, a pośrednio poprawi się jakość życia nawet pół miliona ich bliskich. Ustawa nie tylko wspiera osoby z niepełnosprawnościami, lecz także otwiera nowe możliwości dla ich rodzin – wielu opiekunów będzie mogło wrócić do pracy, rozwoju zawodowego i aktywności społecznej. 

Ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2027 roku. Od tego dnia będzie można składać wnioski o ustalenie prawa do asystencji osobistej. Świadczenie usług asystenckich rozpocznie się od kwietnia 2027 roku. 

Inwestycja w aktywność i niezależność 

Ustawa o asystencji osobistej to kamień milowy w budowie systemu wsparcia zgodnego z duchem Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami. To także potężny impuls dla rynku pracy – dzięki niej wiele osób z niepełnosprawnościami będzie mogło podjąć zatrudnienie, a ich bliscy odzyskają możliwość powrotu do aktywności zawodowej. 

Nowe przepisy wzmacniają dochody państwa, rozwijają lokalne gospodarki i wspierają samodzielność obywateli. To nie tylko akt prawny – to realna zmiana w codziennym życiu tysięcy rodzin w Polsce.