Świadczenie pielęgnacyjne dla brata osoby z niepełnosprawnością

Syn lat 17 lat, jest niepełnosprawny od urodzenia z orzeczeniem znacznym, na stałe. Rodzice pracujący. Czy dorosły brat, mieszkający z nami, który skończył edukację i póki co nie podejmujący pracy, może pobierać świadczenie pielęgnacyjne na niepełnosprawnego brata?

Szanowna Pani,

Zgodnie z art. 17 ust 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje

• matce albo ojcu,
• opiekunowi faktycznemu dziecka,
• osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
• innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności

- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Pojęcie osoby, która zgodnie z art. 128 KRO jest obciążona obowiązkiem alimentacji, nadal obejmuje przede wszystkim rodziców dziecka (art. 133 § 1 KRO), ale oprócz nich podmiotami uprawnionymi – alternatywnie – są wszyscy inny krewni dziecka w linii prostej oraz rodzeństwo. Status osoby zobowiązanej do alimentacji, organy właściwe w sprawach świadczeń rodzinnych oceniają samodzielnie, na podstawie art. 128 i n. KRO. Zgodnie z art. 128 KRO obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Natomiast art. 129 określa kolejność obowiązku alimentacyjnego. W myśl tego przepisu obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.

Skoro rodzice osoby niepełnosprawnej żyją i nie są osobami niepełnosprawnymi, to im (matce lub ojcu) w pierwszej kolejności przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego w przypadku niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym synem.

Nie ma więc możliwości, aby obecnie dorosły brat pobierał świadczenie pielęgnacyjne.

Zachęcam także do zapoznania się z wyrokiem WSA w Olsztynie, sygn. II SA/Ol 400/19.

Z poważaniem,

dr Michał Urban, radca prawny