„Można nie mieć nóg, ale nie można być inwalidą”

Tak zwykł mawiać śp. Jerzy Michał Bożyk, legendarny artysta jazzowy z Krakowa. We wtorek, 16 lutego, przypadała druga rocznica jego śmierci. Zapraszamy do obejrzenia wyjątkowego wideoklipu pt. „Bruno S.”, upamiętniającego tą niezwykłą osobowość oraz szczerą, międzypokoleniową przyjaźń.

Jerzy Bożyk w wyniku amputacji obu nóg przez wiele lat poruszał się za pomocą wózka inwalidzkiego. Wiódł aktywne życie koncertowe, prowadził piesze wycieczki, latał helikopterem, występował w wielu wydarzeniach dedykowanych osobom z niepełnosprawnościami. Również, z niezwykłym hartem ducha, pokonywał ograniczenia wynikające z niedostosowania przestrzeni czy myślenia nieprzyzwyczajonych do osób z niepełnosprawnościami ludzi.

Wyjątkowa piosenka

„Bruno S.” jest międzypokoleniowym duetem śp. Jerzego Bożyka i Yoanny Ayers, młodej wokalistki z Krakowa, którą Jerzy znał od drugiego roku jej życia – przyjaźnił się z jej rodzicami.

Duet Bożyk-Ayers rozpoczął nagrania do wideoklipu, które dzisiaj Yoanna tak wspomina:

- Piosenkę „Bruno S.” nagraliśmy z Jurkiem w duecie pod wpływem spontanicznych, poświątecznych emocji, tak dla siebie, „do szuflady” – wspomina Yoanna. – Tuż przed moim wylotem do Gruzji poszliśmy do studia, tak sam spontanicznie dołączył do nas z kamerą nasz przyjaciel, fotograf Jerzy Szot. W czasie tego godzinnego nagrania - po którym okazało się, że przez całą godzinę proteza Jurka naciskała pedał keyboardu - „poczuliśmy bluesa” i stwierdziliśmy, że nagramy też teledysk. A co tam! Zaczęliśmy od kręcenia scen pod blokiem Jurka… Dzisiaj, gdy oglądam nasz teledysk, aż trudno mi uwierzyć, że tak wszystko się zaczęło. Nie z jakimś planem, ale po prostu z ogromnej potrzeby płynącej prosto z serca, aby uwiecznić ten nasz duet i tę wieloletnią przyjaźń naszych rodzin – podkreśla artystka.

Między światami

Prace nad teledyskiem nie zostały ukończone ze względu na odejście Jerzego Bożyka. Jednak duch przyjaciela czuwał cały czas nad tym projektem: na pogrzebie Yoanna spotkała wielu dawno niewidzianych przyjaciół, a odnowienie znajomości z twórcą teatralnym Tomaszem Schaeferem zaowocowało pierwszymi pomysłami na realizację teledysku. Do pracy nad animacjami zaprosili do młodą absolwentkę krakowskiej ASP pochodzącą z Mińska, Maryię Yakimovich. W celu realizacji wideoklipu, jako członkini zarządu Stowarzyszenia Twórczy Aktywni Kreatywni TAK!, Yoanna stworzyła „Jerzy Bożyk Tribute Project”.

Tekst piosenki nawiązuje do onirycznego świata z opowiadań oraz rysunków Brunona Schulza. Utwór został skomponowany przez Jerzego Michała Bożyka do słów przyjaciela artysty, śp. Piotra Krzysztofa Preissa.

W wideoklipie przeplatają się ręcznie malowane animacje z nagraniami wideo - które Yoanna wraz z Jerzym kręcili na przestrzeni ostatniego roku życia artysty. Szkice do animacji autorstwa Maryi Yakimovich nawiązują do onirycznego świata z opowiadań oraz rysunków Brunona Schulza oraz archiwalnych nagrań wideo. Kraków staje się paralelnym uniwersum do Drohobycza - miejsca akcji opowiadań Schulza. W teledysku odnajdują odzwierciedlenie także lotnicze i kosmiczne fascynacje Jerzego, który od dziecka był wielbicielem twórczości Stanisława Lema i posiadał nigdy nie wykorzystany bilet na księżyc. Autorem montażu wideoklipu jest Tomasz Schaefer.

- Niech utwór doda ciepła i otuchy wszystkim, którzy w czasach pandemii mogą się czuć szczególnie osamotnieni – życzy słuchaczom Yoanna.

Wideoklip został zrealizowany przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego oraz Związku Artystów Wykonawców STOART. Patronat honorowy nad teledyskiem objął Marszałek Województwa Małopolskiego, Witold Kozłowski.

Jerzy Michał Bożyk (1941-2019) to człowiek – legenda polskiego jazzu i współczesnego Krakowa. Pianista i wokalista jazzowy, kompozytor, cyklista, przewodnik turystyczny, tłumacz przysięgły języka słowackiego, magister teatrologii, "polski Ray Charles", działacz niepodległościowy (rok w rok marsz szlakiem Kadrówki), promotor autostopu, lotniarz, żeglarz (planował budowę katamaranu). Lwowiak, swoje życie związał z Krakowem. Przez wiele lat poruszał się na wózku inwalidzkim, co do niedawna nie przeszkadzało mu wieść aktywnego życia koncertowego, uczestniczyć w Kadrówkach, prowadzić wycieczki, a nawet helikopter. Z niezwykłym hartem ducha pokonywał ograniczenia związane z amputacją obu nóg i występował w wielu wydarzeniach dedykowanych osobom z niepełnosprawnościami ruchowymi, stając się ich idolem. Jego recitale gromadziły liczną widownię osób wszystkich pokoleń, także ludzi młodych, dla których był ikoną. Jego unikalna osobowość zainspirowała 4 reżyserów filmów dokumentalnych, którzy stworzyli filmowe portrety Jerzego. Usłyszeć go można także w filmach „Vabank II, czyli riposta” w reż. J. Machulskiego i „Bracia Karamazow” w reż. Petra Zelenki. Został odznaczony medalami „Niezłomny w słowie” i „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Yoanna Ayers jest śpiewaczką i wokalistką, producentką muzyczną, a także badaczką gruzińskich pieśni tradycyjnych. Teledysk „Bruno S.” to jej reżyserski debiut. Urodziła i wychowała się w Krakowie, a od 12 lat życie dzieli między Polskę a Gruzję. Absolwentka London School of Economics na kierunku Conflict Studies – pracowała w strefach konfliktu na Kaukazie po wojnie w Gruzji w 2008 r. Wybierając sztukę jako swój sposób na budowanie pokoju na świecie, inicjuje i kuratoruje międzynarodowe, interdyscyplinarne projekty artystyczne promujące dialog międzykulturowy i międzypokoleniowy oraz muzykę nieodkrytych kompozytorów. W Krakowie ukończyła szkołę muzyczną II st., następnie kształciła się w Londynie, a studia muzyczne ukończyła w konserwatorium w Gruzji, w klasie słynnej nauczycielki śpiewu operowego oraz na wydziale muzyki tradycyjnej gruzińskiej i abchaskiej. Obecnie jest stypendystką rezydencji artystycznej w Nowym Jorku, Kościuszko ArtsLink International Fellowship.