Pracodawcy wobec zatrudniania osób niepełnosprawnych

03.10.2006

Źródło: inf. wł.

Ponad połowa pracodawców (57%) nie zatrudnia ani nigdy nie zatrudniała osób niepełnosprawnych, a aż 42% z nich jest zdania, że ich zatrudnienie generuje dodatkowe koszty. Dla 34% pracodawców wiąże się ono również z dodatkowymi obciążeniami dla osób nadzorujących ich pracę. Obaw tych nie potwierdzają pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne – 83% z nich posiada dobre doświadczenia w tym zakresie – wynika z badania*, przeprowadzonego przez firmę SMG/KRC na zlecenie Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji i Międzynarodowej Organizacji Pracy. Jego celem było poznanie postaw przedsiębiorców wobec zatrudniania osób niepełnosprawnych.

„Wyniki badania wyraźnie pokazują, że pracodawcy raczej nie poszukują aktywnie niepełnosprawnych pracowników. Aż 73% badanych przyznało, że zatrudniło osobę niepełnosprawną, ponieważ samodzielnie zgłosiła się do pracy. Jedynie jedna trzecia firm poszukiwała niepełnosprawnych pracowników przez urzędy pracy czy ogłoszenia. Takie dane prowadzą do wniosku, że osoby niepełnosprawne – podobnie jak pełnosprawni kandydaci - powinny wychodzić z inicjatywą i składać oferty pracy. W tym zakresie konkretną pomocą służy wiele instytucji, również Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, które prowadzi programy aktywizacji zawodowej” – mówi Piotr Pawłowski, prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji.

Do zatrudniania niepełnosprawnych zachęcają pracodawców przede wszystkim względy finansowe. Dla wielu przedsiębiorców (47%) podstawą zatrudnienia niepełnosprawnych jest możliwość dofinansowania kosztów z nim związanych, a 35% badanych deklaruje, że może mieć ono pozytywny wpływ na decyzję o zatrudnieniu. Równie ważnym czynnikiem jest możliwość pozyskania dodatkowych środków na szkolenia. Istotne jest także zmniejszenie składki na PFRON oraz refundacja przez państwo części składek na ZUS.

Na decyzję o rezygnacji z zatrudniania niepełnosprawnych wpływają często zmieniające się przepisy dotyczące obowiązków pracodawców (jest to czynnik istotny dla 40% firm) oraz ich niezrozumiałość (31% przedsiębiorców wskazuje ten element). Blisko jedna trzecia (31%) pracodawców jest zdania, że nie ma możliwości zatrudniania osób, które są niepełnosprawne umysłowo, a co piąty podkreśla, że miejsce pracy, ze względu na jego cechy, nie jest dostępne dla osób niepełnosprawnych fizycznie.

Pracodawcy deklarują, że nie zatrudniają niepełnosprawnych przede wszystkim z powodu braku zgłoszeń od takich osób (86%). Tylko 12% z nich stwierdziło, że osoby niepełnosprawne ubiegały się o pracę, ale jej nie otrzymały.

Niepełnosprawni wykonują najczęściej pracę biurową (34%) oraz zadania niewymagające kwalifikacji (30%). Prace na stanowiskach technicznych oraz wykwalifikowanych, a także specjalistów z wyższym wykształceniem wykonuje co dziesiąta osoba niepełnosprawna (ponad 12%). Funkcje kierownicze oraz administracyjne wchodzą w zakres kompetencji 7% zatrudnionych, przy czym osoby kierujące pracą innych (40%) miały średnio pod swoim zwierzchnictwem cztery takie osoby.

Niepełnosprawność nie jest granicą w awansie zawodowym – 38% niepełnosprawnych osób objęło wyższe stanowiska. Ponad połowa (52%) niepełnosprawnych pracowników jest zatrudniona na umowę stałą, na czas nieokreślony, jedna trzecia (32%) na umowę stałą na czas określony. Tylko w 13% przypadków był to inny rodzaj zatrudnienia. Firmy zatrudniają przeciętnie dwie osoby niepełnosprawne; średni staż pracy w przedsiębiorstwie wynosi dwa lata. Blisko jedna piąta pracowników (18%) jest związana z zakładem pracy od 5 do 10 lat.

W porozumieniu ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Integracji zrealizowano również badanie wśród osób pracujących lub poszukujących pracy. Ankietę dotyczącą postrzegania niepełnosprawnych w miejscu pracy przeprowadzono wśród 1500 użytkowników portalu rekrutacyjnego Pracuj.pl, który jest jednym z partnerów Stowarzyszenia w kampanii na rzecz aktywizacji osób niepełnosprawnych. – Tylko co 3 uczestnik ankiety pracował kiedykolwiek z osobą niepełnosprawną. Jednocześnie aż 97% ankietowanych nie miałoby nic przeciwko temu, gdyby w ich firmie pracowali niepełnosprawni – komentuje Przemysław Gacek, prezes portalu Pracuj.pl.

*Badanie CATI, przeprowadzone w terminie 14-25.07.2006 roku na próbie 300 firm z woj. mazowieckiego, zatrudniających minimum 15 pracowników. Wywiady były prowadzone z osobą odpowiedzialną w danej firmie za zatrudnianie pracowników.